Avrupa Birliği Yapay Zeka Yasası Onaylandı: Yapay Zeka Düzenlemesinde Yeni Bir Çağ Başlıyor

Avrupa Birliği  tarihi bir adım atarak yapay zeka  için ilk kapsamlı yasal çerçeveyi oluşturan Yapay Zeka Yasası'nı kabul etti. Bu çığır açıcı mevzuat, Yapay Zeka sistemlerinin geliştirilmesi, kullanımı ve pazarlanmasına ilişkin katı kurallar getirerek, AB'yi küresel bir teknoloji lideri olarak konumlandırmayı ve Avrupa vatandaşlarının temel haklarını korumayı amaçlıyor.

Yapay Zeka sistemlerinin “yüksek riskli” ve “yasaklanmış” Yapay Zeka uygulamaları olarak sınıflandırılması

Yeni yasa, farklı Yapay Zeka türlerini riske göre sınıflandırmaktadır. Yalnızca sınırlı risk sunan Yapay Zeka sistemleri çok hafif şeffaflık yükümlülüklerine tabi olurken, yüksek riskli Yapay Zeka sistemleri yetkilendirilecek ve AB pazarına erişim sağlamak için bir dizi gereklilik ve yükümlülüğe tabi olacaktır. Örneğin bilişsel davranış manipülasyonu ve sosyal puanlama gibi Yapay Zeka sistemleri, riskleri kabul edilemez olduğu için AB'de yasaklanacaktır. Yasa ayrıca, insanları ırk, din veya cinsel yönelim gibi belirli kriterlere göre sınıflandırmak için biyometrik verileri kullanan profilleme ve sistemlere dayalı öngörülü kolluk hizmetleri için yapay zekanın kullanılmasını da yasaklamaktadır.

 Genel amaçlı Yapay Zeka modelleri

 Yapay Zeka yasası genel amaçlı YZ (GAYZ) modellerinin kullanımını da ele almaktadır.

Sistemik risk oluşturmayan GAYZ modelleri şeffaflık gibi bazı sınırlı gereksinimlere tabi olacaktır, ancak sistemik risk taşıyanların daha katı kurallara uyması gerekecektir.

 Uygun uygulamayı sağlamak için çeşitli yönetim organları kurulmaktadır:

• ·         AB genelinde ortak kuralları uygulamak için Komisyon bünyesinde bir Yapay Zeka Ofisi

• ·         Uygulama faaliyetlerini desteklemek için bağımsız uzmanlardan oluşan bilimsel bir panel

• ·         Yapay Zeka Yasasının tutarlı ve etkili bir şekilde uygulanması konusunda Komisyona ve üye devletlere tavsiyelerde bulunmak ve yardımcı olmak için üye devletlerin temsilcilerinden oluşan bir Yapay Zeka Kurulu

• ·         Yapay Zeka Kurulu ve Komisyona teknik uzmanlık sağlamak için paydaşlar için danışma forumu

 Cezalar

Yapay Zeka yasasına yapılan ihlallere ilişkin para cezaları, hangisi yüksekse, suç işleyen şirketin bir önceki mali yıldaki küresel yıllık cirosunun yüzdesi veya önceden belirlenmiş bir tutar olarak belirlenmiştir. KOBİ'ler ve start-up'lar orantılı idari para cezalarına tabidir.

Şeffaflık ve temel hakların korunması

 Kamu hizmeti veren kuruluşlar tarafından yüksek riskli bir Yapay Zeka sistemi kurulmadan önce, temel haklara etkisinin değerlendirilmesi gerekecektir. Yönetmelik ayrıca yüksek riskli Yapay Zeka sistemlerinin geliştirilmesi ve kullanımı konusunda daha fazla şeffaflık sağlamaktadır. Yüksek riskli Yapay Zeka sistemlerinin yanı sıra, kamu kuruluşu gibi yüksek riskli bir Yapay Zeka sisteminin belirli kullanıcılarının, yüksek riskli Yapay Zeka sistemleri için AB veri tabanına kaydedilmesi ve bir duygu tanıma sistemi kullanıcılarının gerçek kişileri böyle bir sisteme maruz kaldıkları hakkında bilgilendirmeleri gerekecektir.

 İnovasyonu destekleyen önlemler

Yapay Zeka yasası, inovasyon dostu bir yasal çerçeve sağlamakta ve kanıta dayalı düzenleyici öğrenmeyi teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Yeni yasa, yenilikçi Yapay Zeka sistemlerinin geliştirilmesi, test edilmesi ve doğrulanması için kontrollü bir ortam sağlayan Yapay Zeka düzenleyici sanal alanların, yenilikçi Yapay Zeka sistemlerinin gerçek dünya koşullarında test edilmesine de izin vermesi gerektiğini öngörmektedir. 

Sonraki adımlar

Yasama işlemi Avrupa Parlamentosu ve Konsey başkanları tarafından imzalandıktan sonra önümüzdeki günlerde AB Resmi Gazetesinde yayınlanacak ve bu yayından yirmi gün sonra yürürlüğe girecektir. Yeni yönetmelik, yürürlüğe girmesinden iki yıl sonra, belirli hükümler için bazı istisnalar dışında uygulanacaktır. Haberin detaylarına buradan ulaşabilirsiniz.